Ο θάνατος του πάπα Φραγκίσκου αναμένεται να αναδείξει τις επόμενες ημέρες την εσωτερική διαμάχη για εξουσία στο Βατικανό, με διακύβευμα το μέλλον της Καθολικής Εκκλησίας.
Υπάρχουν συνολικά περισσότεροι από 250 καρδινάλιοι, αλλά όσοι είναι άνω των 80 ετών δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στο κονκλάβιο από το οποίο θα προκύψουν οι υποψήφιοι διάδοχοι του Φραγκίσκου. Έτσι, απομένουν 135 καρδινάλιοι που έχουν δικαίωμα συμμετοχής, οι οποίοι θα αρχίσουν να κατευθύνονται στη Ρώμη τις επόμενες ημέρες.Στα 12 χρόνια αφότου ο Φραγκίσκος έγινε πάπας, διόρισε περίπου 110 από τους 135, απλώνοντας τα δίχτυα του σε όλο τον κόσμο. Ορισμένοι παρατηρητές του Βατικανού έχουν υποδείξει ότι προτίμησε το κονκλάβιο υπέρ ενός διαδόχου που είναι πιθανό να ασπαστεί την προοπτική του και να συνεχίσει το έργο του.
Οι διορισμοί αυτοί είναι που καθιστούν «δύσκολη την ανάδειξη ενός ‘αντι-Φραγκίσκου’ πάπα» δήλωσε ο Ιάκοπο Σκαραμούτσι, δημοσιογράφος του Βατικανού στην εφημερίδα La Repubblica και συγγραφέας του βιβλίου «Tango Vaticano. La Chiesa al Tempo di Francesco» (Το τανγκό του Βατικανού. Η Εκκλησία στην εποχή του Φραγκίσκου).
«Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτή η ομάδα είναι ομόφωνη και συνεκτική ή ότι έχουν όλοι τις ίδιες ιδέες. Σχεδόν όλοι οι καρδινάλιοι που έχει επιλέξει είναι ποιμένες από μεγάλες επισκοπές σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσά τους υπήρχαν συντηρητικοί αλλά και προοδευτικοί», πρόσθεσε ο Σκαραμούτσι.
Για παράδειγμα, ο Γκέρχαρντ Λούντβιγκ Μιούλερ, ένας Γερμανός καρδινάλιος που διόρισε ο Φραγκίσκος, συγκρούστηκε με τον εκλιπόντα πάπα σε πολλά θέματα, μεταξύ των οποίων και το διάταγμα που επέτρεπε την ευλογία των ομοφυλόφιλων ζευγαριών εφόσον αυτό δεν γίνεται με κάποιου είδους τελετουργία και δεν δίνει την εντύπωση ότι η εκκλησία εγκρίνει τη σχέση. Από τη στιγμή που εξελέγη, ο Φραγκίσκος εξόργισε συντηρητικούς και παραδοσιακούς με ένα νέο στυλ παπισμού, ένα μήνυμα συμπόνιας και ανεκτικότητας και μια πρόκληση για αιώνες προνομίων στο τιμόνι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Στις δημόσιες δηλώσεις του, υπερασπίστηκε τους φτωχούς και τους περιθωριοποιημένους, επέκρινε τις επιπτώσεις του παγκόσμιου καπιταλισμού στις ζωές των ανθρώπων, απαίτησε δράση για την κλιματική κρίση, ζήτησε έλεος για τους αμαρτωλούς και κάλεσε σε συμπόνια προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες.
Αλλά η σθεναρή αντίθεση στον Φραγκίσκο δεν εξασθένησε μετά τον θάνατο του Βενέδικτου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2022 ή μετά τον θάνατο, μόλις 10 ημέρες αργότερα, του σημαίνοντος καρδιναλίου Τζορτζ Πελ, ο οποίος περιέγραψε την παποσύνη του Φραγκίσκου ως «καταστροφή» σε υπόμνημα που δημοσίευσε με ψευδώνυμο.
Το πρότυπο ηγεσίας του πάπα Φραγκίσκου
Στο ίδιο το Βατικανό, ο Φραγκίσκος έδωσε μια πολύ διαφορετική εικόνα. Εκεί που οι προηγούμενοι πάπες προτιμούσαν τις κόκκινες δερμάτινες παντόφλες και τις κάπες με γούνα, εκείνος προτίμησε τα χοντρά παπούτσια και ένα απλό λευκό ράσο. Ενώ οι προκάτοχοί του διέμεναν στο πολυτελές παπικό διαμέρισμα που εξυπηρετούνταν από αφοσιωμένες καλόγριες, ο Φραγκίσκος επέλεξε να ζει στον απλό ξενώνα Santa Marta και να τρώει σε μια καφετέρια αυτοεξυπηρετούμενος.Για ένα μεγάλο μέρος της παποσύνης του Φραγκίσκου, η φιγούρα των συντηρητικών που του αντιτάχθηκαν δεν ήταν άλλη από τον άμεσο προκάτοχό του. Ο Βενέδικτος είχε υποσχεθεί να παραμείνει «κρυμμένος από τον κόσμο» αφού εγκατέλειψε τον παπικό θρόνο το 2013 -ο πρώτος πάπας που παραιτήθηκε μετά από 600 χρόνια- αλλά παρέμεινε στο Βατικανό, πραγματοποιώντας συναντήσεις, δίνοντας συνεντεύξεις και γράφοντας βιβλία και άρθρα – και εκφράζοντας απόψεις που έρχονται σε έντονη αντίθεση με εκείνες του Φραγκίσκου.
Ο Φραγκίσκος έκανε κατά καιρούς καυστικές αναφορές στους εχθρούς του. Στην αυτοβιογραφία του, Hope, η οποία δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο, σημείωσε ότι ένα στοιχείο για την ψυχική κατάσταση των επικριτών του ήταν εμφανές στον επιδεικτικό τρόπο που ντύνονταν. «Αυτοί οι τρόποι ντυσίματος κρύβουν μερικές φορές ψυχική ανισορροπία, συναισθηματική απόκλιση, δυσκολίες συμπεριφοράς, ένα προσωπικό πρόβλημα που μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης», έγραψε ο Φραγκίσκος.
Οι αντιθέσεις και οι προκλήσεις επί εποχής πάπα Φραγκίσκου
Οι συντηρητικοί εξοργίστηκαν από την άμβλυνση της στάσης της Καθολικής Εκκλησίας σχετικά με τους διαζευγμένους και ξαναπαντρεμένους καθολικούς, ανοίγοντας την πόρτα σε ορισμένους από αυτούς να κοινωνήσουν. Εξοργίζοντας όσους εμμένουν στο δόγμα ότι το διαζύγιο είναι αμαρτία, η κίνηση αυτή ώθησε μια ομάδα συντηρητικών κληρικών να κατηγορήσουν τον Φραγκίσκο για αίρεση και γι’ αυτό.
Η κατηγορία της αίρεσης επαναλήφθηκε σε μια 20σέλιδη ανοιχτή επιστολή το 2019, την οποία υπέγραψαν διακεκριμένοι ιερείς και επιστήμονες ως απάντηση «στη συσσωρευμένη ζημιά που προκάλεσαν τα λόγια και οι πράξεις του πάπα Φραγκίσκου επί σειρά ετών, οι οποίες προκάλεσαν μια από τις χειρότερες κρίσεις στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας».Κορυφαίος μεταξύ των επικριτών του ήταν ο Αμερικανός καρδινάλιος Ρέιμοντ Μπερκ, ο οποίος εδώ και καιρό αντιτίθεται στη στάση του Πάπα σε θέματα δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων και κοινωνικής δικαιοσύνης και ο οποίος, όπως και ο Μιούλερ, ευθυγραμμίζεται με τις απόψεις του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Φραγκίσκος περιθωριοποίησε τον Μπερκ, αφαιρώντας του ακόμη και τον μισθό του και το διαμέρισμα που επιχορηγείται από το Βατικανό. Αλλά ο Μπερκ εξακολουθεί να είναι δημοφιλής μεταξύ των συντηρητικών καθολικών Αμερικανών.
Ο καρδινάλιος Ρόμπερτ Σάρα αναδείχθηκε ως άλλος ένας βασικός αντίπαλος τον Ιανουάριο του 2020, όταν δημοσίευσε ένα βιβλίο, προφανώς σε συνεργασία με τον Βενέδικτο, το οποίο υπερασπιζόταν την αγαμία των κληρικών τη στιγμή που ο Φραγκίσκος εξέταζε τη χαλάρωση των κανόνων. Ο καρδινάλιος από τη Γουινέα έχει επίσης καταφερθεί εναντίον του Ισλάμ, των μεταναστών, των ομοφυλόφιλων και του ρόλου της γυναίκας.
Πολλές μεταβλητές θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα του κονκλάβιου, ιδίως η παγκόσμια πολιτική.
«Ο Τραμπ, η Κίνα, οι εθνικιστές … αυτές είναι μεταβλητές που θα μετρήσουν με κάποιον τρόπο. Επίσης, ίσως υπάρχει η επιθυμία για κάποιον πιο τακτικό και λιγότερο χαρισματικό (σ.σ. από τον Φραγκίσκο). Πολλά πράγματα μπορεί να έχουν βαρύτητα κατά τη στιγμή της ψηφοφορίας, η οποία μπορεί είτε να κινηθεί προς μια πιο προοδευτική είτε προς μια πιο συντηρητική επιλογή» εξήγησε ο Ιάκοπο Σκαραμούτσι.
Με πληροφορίες από Guardian